Coñecendo a Frida

Aproveitando a celebración do Samaín os nenos de 4 anos comezan o seu proxecto de arte, e nada mellor para coñecer a Frida que facer...

O día dos Mortos na casa de Frida Kahlo

No último día de outubro de 1945, había na casa onde Frida Kahlo vivía co seu marido Diego Rivera, moito traballo. Ao día seguiente, comezaba unha das festas máis populares de México, o “Día dos mortos”.

As raíces desta tradición son moi antigas. O culto á morte en México practicábase moitos séculos antes da chegada dos españois, dende o 1800 a.C. No calendario azteca o Tonalámatl, podemos observar que nos dezaoito meses que compoñen este calendario había polo menos seis festexos adicados aos mortos. Deles, os dous máis importantes celebrábanse no noveno mes o Micailhuitontli, que significa “a festa dos nenos defuntos” e no décimo mes, chamado Hueymicáilhuitl, a conmemoración dos mortos adultos.

No pobo de Coyoacán, onde vivía Frida, as celebracións do Día de Mortos duraban tres días.

Os preparativos comezaban o día 31 de outubro. Frida encargábase de cociñar o menú favorito da súa nai, Dona Matilde. Os mexicanos cren que os mortos da familia regresan o 2 de novembro para disfrutar do seu corpo. Pola tarde Frida fai as caveiras de azucre e despois decoran o altar cos esqueletos pequenos, figuras de azucre, caveiras e coas flores de campasúchil. Na noite do 30 de outubro, Frida recolle estas flores, que simbolizan o resplandor do sol, no seu xardín. Coas súas cores brillantes, repartidas pola mesa, estas flores saúdan aos “pequenos anxos” no seu retorno ao mundo dos mortais.

O 1 de novembro, Frida pon á mesa de sacrificio os alimentos para os nenos mortos: as tazas con atole, os pratos con frixoles, as especias, froitas e algúns doces. Pola noite, os nenos do Coyoacán saen ás rúas a pedir a súa “calaverita” (unha especie de aguinaldo) berrando: " A caveira ten fame, non hai un panciño por ahí?”

O día seguinte adícase aos mortos grandes, isto é, aos adultos. No altar, Frida pon dúas caveiras grandes cos nomes de Matilde e Guillermo (os seus pais mortos), o do seu marido Diego, así como, os dos seus amigos e parentes tanto os vivos coma os mortos.

Un detalle moi importante son as fotografías no altar dos mortos a quen se está honrando. Pola mañá, Frida coloca un cadro da súa nai nun sepulcro pequeno. Durante todo o día, a familia cociña as comidas máis tradicionais: atole con chocolate, tortillas con chile, mole vermello e mole amarelo, tamais con follas de plátanos e outras golosinas como froitas, botellas de aguardente e cervexa e caxetillas de cigarros.

Pola noite, os rapaces do pobo Coyoacán, aos que se coñece como “gracejos”, bailan ao compás de guitarras, ferreñas, acordeóns, tambores, frautas e silbatos, visitando casa por casa. En todas elas, colócanse cruces de flores de campasúchil.

O día seguinte, se coñece como día dos Responsos. Frida e a súa familia visitan aos mortos no panteón, limpan as tumbas e levan pan, café e chocolate aos compañeiros da igrexa. Así, celebra Frida Kahlo o Día dos Mortos en 1945. Durante aqueles tres días, a casa azul convírtese nun lugar místico. A celebración do “ Día dos Muertos” era para Frida e moitos outros mexicanos un tempo de recordar aos seres queridos que morrreron e unha maneira de sentirse aínda en contacto con eles.

Dado que estas son as datas que nos ocupan, non podíamos deixar de traballar a figura de Frida . Nesta fotos podemos ver o resultado das obras dos peques de catro anos do cole. Pero iso non é todo, os compañeiros de tres anos colaboraron tamén nesta actividade do proxecto.